پیانو یکی از سازهای صفحه‌کلید دار و حتی می توان گفت مشهورترین ساز صفحه کلید دار می باشد. صدای پیانو در اثر برخورد چکش هایی با سیم های فلزی آن در داخل جعبه چوبی تولید می شود. این چکش ها در اثر فشرده شدن کلید ها (کلاویه ها) به حرکت در می آیند. سیم های پیانو به صفحه ای موسوم به «صفحه صدا» متصل شده اند که نقش تقویت کننده صدای آن ها را دارد.
چکش های پیانو به واسطه مجموعه ای از اهرم های ظریف به کلید های پیانو متصل می باشند. به مجموعه این اهرم ها و چکش ها عملگر یا Action پیانو گفته می شود. وظیفه این مجوعه افزایش شتاب چکش ها در برخورد به سیم ها و کنترل عکس العمل بازگشتی آن ها پس از برخورد به سیم است. معمولاً سر چکش ها توسط لایه ای از نمد یا الیاف مشابه طبیعی یا مصنوعی پوشانده شده است تا کیفیت صدای پیانو را بهبود بخشد. کیفیت صدای پیانو متأثر از عوامل دیگری نظیر کیفیت صفحه صدا و غیره نیز می باشد.
پیانو بر خلاف هارپسیکورد قادر به اجرای نوانس های مختلف می باشد. بدین معنا که به نسبت شدت فشاری که انگشتان نوازنده روی کلید های ساز وارد می کند شدت صدائی که تولید می شود نیز تغییر می یابد (هر چه کلید ها را قوی تر فشار دهیم صدا بلندتر و قوی تر و هر چه ضعیف تر فشار دهیم، صدا کمتر و ضعیف تر خواهد بود) و از این رو عنوان پیانو که مخفف شده کلمه پیانو فورته می باشد (پیانو به معنی ضعیف و فورته به معنی قوی می باشد) بر آن نهاده شد.
تاریخچه پیانو
ساز پیانو در سال ۱۷۰۹ توسط بارتولومئو کریستوفری (۱۶۵۵- ۱۷۳۰) از روی سازی به نام هارپسیکورد ساخته شده است. ساز پیانو بیشترین وسعت صوتی را در بین ساز های رایج دارا می باشد (حدود هفت اکتاو) و جعبه صوتی بسیار بزرگی دارد که سیم ها و چکش های متعددی در آن تعبیه شده اند. با فشردن کلید هایی که خارج از جعبه صوتی و روبروی نوازنده تعبیه شده، چکش های داخل جعبه صوتی پیانو (که متصل به این کلید ها می باشند) به حرکت درآمده و به سیم ها اصابت می کنند و صدا تولید می شود.
قیمت پیانو
با توجه به اینکه پیانو دارای انواع مختلفی می باشد، قیمت انواع پیانو در ایران متناسب با قیمت دلار در حال نوسان است. اما با آخرین بررسی های صورت گرفته توسط تیم تولید محتوای زونکن با احتساب دلار 13 هزار تومانی، علاقمندان به این ساز کلاسیک می توانند در فروشگاه های دیجیتالی ساز از 2 میلیون و 500 هزار تومان مربوط به پیانوی دیجیتال می باشد پیدا کنند. قیمت های نهایی ساز پیانو با توجه به تنوع زیاد این ساز کلاسیک بسیار رنج زیادی دارد. علاقمندان به ساز پیانو می توانند تا 100 میلیون تومان هم این ساز را بخرند. از مکان های معروف برای خرید ساز پیانو در بازار ایران می توان به پیچ شمرون یا بهارستان در تهران اشاره نمود.
انواع پیانو
7 کلید سفید در هر اوکتاو پیانو برای ۷ نت دو ر می فا سل لا سی وجود دارد. علاوه بر این کلید های سفید کلید های سیاه رنگی هم بین بعضی از کلید های سفید وجود دارد. بین کلید های سفید رنگ می و فا و نیز بین کلید های سفید رنگ سی و دو کلید سیاه رنگ وجود ندارد.
هر کلید سیاه رنگ در پیانو در حکم نت دیز برای نت مربوط به کلید سفید رنگ سمت چپ آن (یعنی آن کلید سیاه در سمت راست آن کلید سفید قرار دارد) و در حکم نت بمول برای نت مربوط به کلید سفید رنگ سمت راست آن (یعنی آن کلید سیاه در سمت چپ آن کلید سفید قرار دارد) است. انواع پیانو شامل موارد زیر می باشد:
پیانو دیواری (Vertical – Upright)
پیانو اسپینت
پیانو کنسول
پیانوی بزرگ
البته پیانو های بسیار زیادی در گذشته رایج بوده اند. برای مثال پیانو گنجه ای، پیانو صرافی، پیانو میزی، پیانو میز منشی، پیانو دو طبقه و انواع دیگر. ولی امروزه دیگر آنها رواج ندارند و از پیانو های پیشرفته تر استفاده می شود که در مقاله بعدی به تشریح انواع پیانو ها خواهیم پرداخت.
کلاس های آموزشی پیانو
از نکات مهمی که معمولا اساتید به هنرجویان خود در تهیه ساز مورد علاقه شان می گویند عدم خرید ساز قبل از اطمینان از علاقه و پشتکار مورد نیاز به فراگیری ساز می باشد. در ساز پیانو نیز این موضوع بسیار صادق است. مخصوصا با توجه به قیمت بالای این ساز برای شروع کار هنرجویان تازه کار، معمولا در ابتدا علاقمندان از ساز های آموزشگاه یا دست دوم برای شروع تمرین و فراگیری پیانو استفاده می کنند. هزینه ثبت نام در کلاس های پیانو در تهران نیز از 30 هزار تومان برای یک جلسه 30 دقیقه ای شروع می شود و در بعضی از کلاس ها و اساتید مجرب این رقم به 200 هزار تومان نیز می رسد. علاقمندان به فراگیری ساز پیانو می توانند با جستجو در موتور جستجوی سایت زونکن با درج عبارت پیانو در بخش دوره از آموزشگاه های ارائه دهنده این کلاس به همراه مشخصات اساتید و برنامه های کلاسی هر آموزشگاه مطلع شوند.
گردآورنده: سپیدخت حکیمی